วันพฤหัสบดีที่ 13 สิงหาคม พ.ศ. 2552

อาณาจักรพืช
โดย สายณรงค์ รสานนท์


เรามาเจาะลึกอีกหนึ่งในทรัพยากรธรรมชาติที่มณฑลยูนนานมีอย่างมากมายและหลากหลายกันต่อไปเถอะ นักวิทยาศาสตร์หลายคนขนานนามยูนนานว่า “อาณาจักรแห่งพืช” เป็นที่ยอมรับกันทั่วโลกระหว่างนักพืชวิทยาว่า ยูนนานเป็นดินแดนหนึ่งในโลกที่มีความหลากหลายในพันธุ์พืชที่น่าสนใจมาก ทุกๆ ปีจะมีทีมงานสำรวจและวิจัยจากต่างประเทศอย่างน้อยหนึ่งทีม บุกบั่นเข้ามาในเขตทุรกันดารของยูนนานเพื่อสำรวจและศึกษาความมหัศจรรย์ของพันธุ์พืชในยูนนาน
ดังที่ผมได้กล่าวมาแล้วภายในยูนนาน เขตอากาศที่แตกต่างกันตั้งแต่เขตร้อนไปถึงเขตหนาวจัด ทำให้ยูนนานมีพืชทั้งเขตร้อน เขตกึ่งร้อน เขตอบอุ่น เขตหนาว และเขตหนาวจัด
ยูนนานมีพืชถึง 18,000 พันธุ์ด้วยกัน มากกว่าครึ่งหนึ่งของพันธุ์พืชทั้งหมดในจีน ในจำนวนนี้ 10,000 พันธุ์เป็นพืชประเภทเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน นักวิชาการได้ค้นพบว่ายูนนานมีพืชถึง 1,000 พันธุ์ที่มีคุณค่าในเชิงพาณิชย์ (คือปลูกแล้วขายได้กำไร)

ไม้ประดับและไม้ดอก

ยูนนานมีไม้ดอกถึง 1,500 พันธุ์ และไม้ประดับที่ไม่ใช่ไม้ดอกถึง 700 พันธุ์ ยูนนานมี Rhodedendron และ Azalia (ไม่มีชื่อภาษาไทยครับ) กว่า 150 พันธุ์
ยูนนานเป็นแหล่งผลิตไม้ตัดดอกที่ใหญ่ที่สุดในจีน แต่เป็นที่น่าแปลกใจว่า บรรดาไม้ตัดดอกที่สำคัญๆ ของยูนนานเป็นไม้ต่างถิ่นเกือบหมด เช่น คาร์เนชั่น ลิลลี่ และกุหลาบ เกือบไม่มีไม้พื้นเมืองของยูนนานเลย

สมุนไพร

ยูนนานเป็นแหล่งสมุนไพรที่สำคัญมากแหล่งหนึ่งของจีน แพทย์แผนจีนได้ค้นพบสมุนไพรในยูนนานถึง 2,000 ชนิดด้วยกัน และใช้สมุนไพรในยูนนานถึง 1 ,250 ชนิดในการปรุงยาจีนที่ใช้กันอยู่ประจำวัน
เมื่อรู้เช่นนี้แล้ว ท่านผู้อ่านคงไม่แปลกใจว่า ยูนนานเป็นศูนย์สำคัญแหล่งหนึ่งที่ผลิตยาจีนด้วยกรรมวิธีที่ทันสมัยเพื่อส่งออก ท่านสามารถหาซื้อยาจีนแบบเมล็ดหรือแคปซูลจากยูนนานได้ตามร้านขายยาทั่วโลก
ผู้ชำนาญด้านสมุนไพรของไทยเราน่าจะหาโอกาสไปร่วมทุนผลิตยาจีนผสมยาไทยที่ยูนนานนะครับ ผมว่าน่าสนใจมากทีเดียว

ไม้เนื้อหอม
ยูนนานมีไม้เนื้อหอมหรือไม้กลิ่นหอมถึง 400 พันธุ์ ส่วนมากมีชื่อเป็นชื่อวิทยาศาสตร์ ที่มีชื่อเป็นไทยๆ ก็มี น้ำมันยูคาลิปตัส ต้นไม้ประเภทการบูร (camphor oil) ต้นไม้ประเภทกระดังงาไทย (Cananga odorata) พืชประเภทหญ้าหอม (cogongrass oil) และไม้ประเภทใบหอมหรือเปลือกหอมอื่นๆ
ไม้เนื้อหอมน่าสนใจพอสมควร มีค่า โตช้า หายาก ถึงแม้ว่าไม่มีความต้องการสูงมากก็ตาม แต่ก็มีราคาพอสมควร

พืชพาณิชย์
ในบรรดาพืชพาณิชย์ที่มีความสำคัญของยูนนานได้แก่ ชา อ้อย ยางพารา ต้นปาล์มน้ำมัน ผักและผลไม้
พืชพาณิชย์ที่มีชื่อที่สุดเห็นจะได้แก่ ชาผูเออร์ ซึ่งปลูกโดยชาวไทลื้อที่แคว้นสิบสองปันนาและมีชื่อเสียงโด่งดังที่จีนและเอเชียมากว่า 300 ปีแล้ว

การอนุรักษ์ป่าไม้ของยูนนาน
ปี พ.ศ. 2541 เกิดน้ำท่วมใหญ่ในยูนนาน บ้านเมืองไร่นาพังทลาย ผู้คนสูญหายตายจากเป็นจำนวนมาก สาเหตุหลักเกิดขึ้นจากการตัดไม้ทำลายป่า การทำไร่เลื่อนลอย รัฐบาลจีนไม่ลังเลใจที่จะประกาศห้ามตัดไม้ทำลายป่าธรรมชาติ และอนุญาตให้ตัดไม้เพียงในป่าที่ปลูกใหม่ทดแทนเท่านั้น รัฐบาลยูนนานตอบรับนโยบายที่สำคัญนี้อย่างเข้มแข็ง
ปัจจุบันนี้ ในยูนนานเกือบไม่มีการตัดไม้ทำลายป่าธรรมชาติ และมีการปลูกป่าทดแทนป่าที่ถูกทำลายไปแล้วอย่างขมักเขม้น โดยเฉพาะตามเนินเขาที่ชันมาก
จริงอยู่ ยังมีการลักลอบตัดป่าธรรมชาติเล็กๆ น้อยๆ ยังมีการฉ้อโกงโดยเจ้าหน้าที่จีน แต่โดยทั่วไปแล้ว เราต้องถือว่านโยบายนี้ประสบความสำเร็จอย่างน่าพึงพอใจ ด้วยเหตุว่า ยูนนานเป็นดินแดนที่มีความหลากหลายทางชีวภาพมาก องค์กรนานาชาติและองค์กรของจีนเองที่มีนโยบายอนุรักษ์ธรรมชาติต่างก็จับตาดูยูนนานเป็นพิเศษ และรัฐบาลยูนนานก็พร้อมที่จะให้ความร่วมมือในการปราบปรามการตัดไม้ทำลายป่าธรรมชาติ
น่าทึ่งมากนะครับ โดยเฉพาะเมื่อเราเรียนรู้ว่า ยูนนานมีพื้นที่เป็นป่าถึง 25% ของพื้นที่ทั้งหมด และยูนนานเป็นมณฑลที่จนมาก แต่เขาก็ยอมเจ็บและยอมสูญเสียรายได้จากอุตสาหกรรมป่าไม้ เพื่อความอยู่เย็นเป็นสุขในระยะยาวของพวกเขา ไทยเราน่าจะเอาตัวอย่างจากยูนนานในเรื่องนี้มาใช้ดูบ้างนะครับ ไม่ใช่ตั้งหน้าตั้งตาทำลายธรรมชาติ เพื่อหวังเงินตราระยะสั้น และสร้างปัญหาให้กับลูกๆ หลานๆ
แต่ผมคงชมคนยูนนานเต็มที่ไม่ได้ เพราะปรากฏว่านายทุนยูนนานได้ไปตัดไม้ทำลายป่าที่อุดมสมบูรณ์ของพม่าและอินโดนีเซียแทน (ด้วยความรู้เห็นเป็นใจของชาวพม่าและอินโดเนียเซียที่เห็นแก่ตัวบางคน) ใช่แล้วครับ ยูนนานอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ที่มีคุณค่าของเขาไว้ แต่ได้ซื้อ (อย่างผิดกฏหมายเป็นส่วนมาก) ทรัพยากรเหล่านี้จากประเทศอี่นมาใช้แทน คนไทยจงจำไว้เป็นบทเรียนนะครับ อย่าไปหลงทำลายทรัพยากรธรรมชาติที่มีค่าของเราแล้วขายให้กับชาติอื่น ไม่คุ้มค่าหรอกครับ แล้วเขาก็ดูถูกเราด้วยว่าโง่ เห็นแก่ได้ ไม่คิดถึงรุ่นลูกรุ่นหลาน
ข้อมูลสำหรับบทความนี้ ได้มาจากหลายแหล่งด้วยกัน รวมทั้ง สำนักงานพิทักษ์สิ่งแวดล้อมแห่งมณฑลยูนนานและองค์กรนานาชาติหลายองค์กร

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น